Tær snilld

Ég tek ofan hattinn fyrir þessum emerítusi.

„Almennt séð er það okkar mat út frá tölfræði og ýmsum gögnum að möguleiki sé á allstórum skjálfta hér fyrir norðan með upptök undir hafsbotni. Það gæti haft mikil áhrif uppi á landi,“

Það hefur komið skjálfti áður, svo hann getur komið aftur... Jarðskjálfti gæti haft "áhrif uppi á landi"... Menntunin hefur greinilega komið prófessórnum í góðar þarfir. Þetta er tær snilld, og vonandi fær hann greitt í samræmi við þessa visku.

 Það hefðir auðvitað engum dottið þetta í hug nema að hafa áratuga menntun að baki...

Möguleiki á allstórum skjálfta

Sumarlægð á suðurhöfum

Ég skrifaði áður um skilamyndun í nágreni Nýja Sjálands. Nú eru skilin og tilheyrandi illviðri gengin yfir, en lægðin sem þeim fylgir hefur haldið áfram að dypka og veldur nú miklu hvassviðri suður í höfum. Eins og sjá má af þessari greiningu eru þrystilínur norðan við lægðina mjög þéttar. Lægðin er á þessu stigi um 943hPa djúp.

Vindur sem þessu fylgir er mikill í samræmi við það. Eins og sjá má frá þessari athugun frá gervitungli er stórt  svæði þar sem vindurinn er sterkari en 50 hnútar. Þeir sem skoða svona kort oft vita að það er mjög sjaldgæft að sjá jafn stórt svæði með svo miklum vindi.

Svona fer þegar andstæðurnar í andrúmsloftinu verða mjög miklar, orkan sem leisist úr læðingi er gríðarleg og úr verður öflug lægð. Þessi lægð er miklu öflugri en sumarlægðir við Norður Atlandshaf og er ástæðan sú að andstæður heits og kalds lofts eru miklu minni á norðurhvelinu á sumrin en þær eru hér fyrir sunnan á sama árstíma. Hérna er jú Suðurskautslandið sem helst ískallt allt sumarið en því er ekki til að dreifa á norðurhvelinu.

Mögnuð úrkoma og skilamyndun, framhald.

Ég bloggaði nýlega um skilamyndun og mikla úrkomu sem búist er við á vesturströnd suðureyju Nýja Sjálands.

Hér er viðvörun um þennan atburð frá Nýja Sjálenslu veðurstofunni.

"A strong moist northwesterly flow ahead of this front is forecast to bring very heavy rain to Fiordland on Sunday and Monday, and to Westland from Sunday night through to Tuesday. In Fiordland, rainfall totals could reach 150-200mm, while the Westland ranges could receive 300-450mm late Sunday and Monday and possibly a further 100-150mm on Tuesday. Heavy rain is also expected to spill over into the headwaters of the Canterbury and Otago lakes and rivers.

While these regions are no strangers to heavy rain, this is shaping up to be a particularly significant event. People in these areas should stay up to date with the latest forecasts and warnings. On the West Coast, rivers and streams are likely to rise very rapidly, and there may be slips and localised flooding which could make driving hazardous. In eastern areas, where little rain may fall, the main rivers that have their sources in the Southern Alps can be expected to rise significantly."

 

Þarna er verið að spá meiri sólarhrings úrkomu en nokkurn tíma hefur mælst á Íslandi.  Ég mun halda áfram að fylgjast með þessu og reyna að taka saman hversu mikil úrkoma féll þegar þetta er gengið yfir.

Fyrir þá sem skoða veðurkortin í fyrri færslu, þá vitið þið væntanlega að loft streymir réttsælis í kringum lægðir en rangsælis í kringum hæðir hér á suður hvelinu, öfugt við það sem gerist í norðrinu. Það getur verið svolítið erfitt að átta sig á veðurkortum héðan fyrir þá sem eru bara vanir að skoða kort frá norður hvelinu.

Fyrir þá sem vilja skoða síðu Nýja Sjálensku veðurstofunnar er url hennar:

http://www.metservice.com/national/index

 

 

Frontogenesis (skilamyndun) og mögnuð úrkoma

Af veðurkortunum að dæma er óskastaða fyrir mikla úrkomu í uppsiglingu hér á Nýja Sjálandi. Við vesturströnd suðureyjunna rignir oft gríðalega mikið í rakri norvestanátt. Hluti af skýringunni er sú að rakinn þettist við að lyftast upp yfir háan fjallagarð sem teygir sig frá norðri til suðurs eftir allri eyjunni og er að jafnaði um 2000m hár. Hinn hluti skýringarinnar er að svæðið nýtur stundum aðstreymis af mjög hlýju og röku lofti úr hitabeltinu sem síðan kólnar þegar það lyftist upp yfir kalt loft sem streymir að úr suðri.

Hér sýni ég fyrist greiningu fra 24 Des 06Z

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Í suðri er Suðurskautslandið og þar er hitinn um frostmark. Fyrir norðan Nýja Sjáland er hins vegar hitabeltisloft, rakt og um 26 stiga heitt. Búast má við að loft nálægt Suðurskautslandinu suður af Ástralíu og loft ættað úr hitabeltinu berist inn á svæðið vestur af Nýja Sjálandi.

26 Des. kl 12Z ar búist við að staðan verði eitthvað á þessa lund:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Hitaskil sækja að úr norðvestri og boða komu hlýja loftsins en kuldaskil koma úr suðvestri með kalt loft frá svæðinu nærri Suðurskautslandinu. Það má segja að fyrir vestan Nýja Sjáland sé sterk skilamyndun, "frontogenesis". ´

Hérna er staðan í háloftunum (250hPa) ögn seinna, 27 Des kl 00.

 

 

 

 

Þarna má sjá að mjög sterkur skotvindur liggur suðvestur af landinu. Hlýji ingangurinn í þennan skotvind liggur við vesturstönd nýja Sjálands (Hlýji ingangurinn í skotvind hefur með sér "divergence" í háloftunum og þar með uppstreymi). Auk þess er sterk aðstreymi af "cyclonic vorticity", man ekki alveg hvað það er á Íslensku þar sem skarpt trog nálgast úr suðvestri. Þar á ofan er sterkt aðstreymi af hlýju lofti sem hefur líka í för með sér uppstreymi.

Her verður þá niðurstaðan? Það er ekki hægt að búast við öðru en kröftugri tilfærslu af hlýju og röku lofti sem lyftist mjög sterklega. Ég læt hér fylgja spá fín skala módels (WRF) sem sýnir 24 stunda uppsafnaða úrkomu yfir suður Nýja Sjálandi.

 

 

 

 

 

Módelið, sem hefur sýnt sig að vera frekar áreiðanlegt gerir ráð fyrir meira en 600mm úrkomu á 24 tímum sem enda kl. 12Z þann 27 Des. Mesta sólarhrings úrkoma sem mælst hefur á Íslandi eru 293mm. Meðal árs úrkoma í Reykjavík er um 799mm. Það þarf því engum að dyljast hversu heljar miklu úrfelli má búast við þegar svona margir þættir þeggjast á eitt.

Ef einhverjar spurningar vakna, þá látið þær bara flakka, annars getið þið bara kíkt í Holton

(Afsakið villur sem kunna að leynast í þessu og enskuslettur. Ég er í vinnunni og hef ekki mikinn tíma... Það væri gaman að geta útskýrt þetta allt betur.)

Skörp kuldaskil yfir landinu

Ef einhver hefur áhuga, þá hef ég greint kuldaskilin yfir landinu fyrir klukkan 12 á hádegi. Fyrst er mynd sem sýnir hitastig við yfirborð úr spálíkani. Seinni myndin sýnir jafnþrýstilínur sem hafa verið lagaðar til handvirkt.

Eins og sjá má eru andstæðurnar miklar, 16 stiga frost við strönd Grænlands en 8 stiga hiti skammt fyrir suðaustan land.

Stórkostleg tunglmynd af landinu

Vil byrja á að þakka Einari Sveinbjörnssyni fyrir að benda á þessa myndi í upphafi.

http://esv.blog.is/blog/esv/#entry-796120

Þeir hjá NASA hafa verið svo góðir að vinna þessa mynd enn betur og er hægt að skoða hana hérna (Ég rakst á þetta þegar ég var að leita að myndum af skógareldum í Ástralíu):

http://rapidfire.sci.gsfc.nasa.gov/gallery/?2009033-0202/Iceland.A2009033.1255.250m.jpg

Hérna er suðvesturhorn landsins í 250m upplausn en sjá má allt landi hjá NASA

 

 

Rakastig aðeins um 4%!

Hrikaleg frétt. Við getum þakkað fyrir að svona veður er aldrei á Íslandi. Eins og sjá má á þessu veðurkorti frá suðaustur Ástralíu er hitinn 46 stig (talan ofarlega til vinstri við hverja veðuratugunarstöð) á stóru svæði. Kortið er frá sjöunda Febrúar kl. 4 síðdegis að staðartíma. Rakinn er mjög lítill. Talan neðst til vinstri við hverja stöð sýnir daggarmark sem er sá hiti sem lækka þarf loft niður í við óbreyttan þrýsting og óbreytt rakainnihald til að rakinn í loftinu þéttist. 

(smellið tvisvar til að sjá þetta betur)

 

Vinstra megin á myndinni má sjá athugun frá litlum bæ sem heitir Coober Pedy. Þar mældist hitinn 43 stig en daggarmarkið -7! það þýðir að rakainnihald aðeins um 4%. Það er ótrúlega þurrt og engin furða að gróður fuðri upp við slík skilyrði.

Hitinn í Melbourne náði rúmum 46 stigum en það er met fyrir borgina.

"UPDATE 9.45pm A COOL change has ended Melbourne's hottest ever day, with temperatures falling almost 20 degrees in an hour.

Melbourne hit 46.4 degrees at 3.05pm, breaking the record for the all-time hottest day previously set in 1939 with 45.6 degrees on Black Friday."

http://www.news.com.au/heraldsun/story/0,21985,25020546-661,00.html

Það er talað um "cool change" í þessari frétt og það má sjá það glögglega á kortinu að skörp kuldaskil eru að nálgast borgina.

 

Enn hækkar tala látinna

Vísindamenn sammála um hlýnun af mannavöldum

Þrátt fyrir að ýmsir hagsmunahópar hafi viljað halda því gagnstæða fram, þá kemur í ljós að þeir sem best þekkja til, það er vísindamenn sem rannsaka fyrirbærið eru upp til hópa sammála.

"In analyzing responses by sub-groups, Doran found that climatologists who are active in research showed the strongest consensus on the causes of global warming, with 97 percent agreeing humans play a role. Petroleum geologists and meteorologists were among the biggest doubters, with only 47 and 64 percent respectively believing in human involvement. Doran compared their responses to a recent poll showing only 58 percent of the public thinks human activity contributes to global warming.

"The petroleum geologist response is not too surprising, but the meteorologists' is very interesting," he said. "Most members of the public think meteorologists know climate, but most of them actually study very short-term phenomenon."

He was not surprised, however, by the near-unanimous agreement by climatologists.

"They're the ones who study and publish on climate science. So I guess the take-home message is, the more you know about the field of climate science, the more you're likely to believe in global warming and humankind's contribution to it.""

http://www.eurekalert.org/pub_releases/2009-01/uoia-ssa011609.php 

Heilakórallar gefa vísbendingu um veðurfar á Norður Atlantshafi

Ég vil benda á þessa áhugaverðu fréttatilkynningu:

http://www.whoi.edu/page.do?pid=7545&tid=282&cid=54686&ct=162

Þessar rannsóknir benda til þess að hlýnun hafi það í för með sér að breytileki veðurfarsins á norður Atlantshafi fari vaxandi.

“When the Industrial Revolution begins and atmospheric temperature becomes warmer, the NAO takes on a much stronger pattern in longer-term behavior,” said Goodkin. “That was suspected before in the instrumental records, but this is the first time it has been documented in records from both the ocean and the atmosphere.”

 “As temperatures get warmer, there’s potential for more violent swings of the NAO — the phases becoming even more positive and even more negative,” Hughen added. “If the NAO locks more into these patterns, intense storms will become more intense and droughts will become more severe.”

940hPa sumarlægð í suðurhöfum

Eitt af því hvað sem kom mér mest á óvart þegar ég flutti hingað til suðurs er það hversu vont veðrið getur orðið á miðju sumri. Ég læt fylgja kort með dæmi um þetta sem sýnir lægð sem búist er við að dýpkti niður í 940hPa núna fljótlega. Lægð þessi er við 60 gráður suður. Ég veit ekki dæmi um svo djúpar lægðir á norðurhveli í lok júní, en lok desember hérna suður frá er tilsvarandi árstími.

Þetta getur gerst hérna vegna þess að suðurskautslandið er áfram tiltölulega kalt að sumarlagi. Sumar á suðurskautslandinu er miklu kaldara en sumar á norðurslóðum norðurhvelsins. Þess vegna eru áfram sterkar andstöður milli hlýs lofts í norðri og kalda loftsins í suðri, jafnvel á miðju sumri. Háloftavindar eru sterkir allt árið andstætt því sem gerist á norðurhvelinu þegar þeir veikjast mjög að sumarlagi.

Lægðin á myndinni hefur haft aðgang að heitu lofti í norðri, nánast úr hitabeltinu og mjög köldu loft úr suðri. Hérna suður frá snýst vindurinn réttsælis kringum lægðirnar og þessu sterki sunnanstraumur vestan meginn við hana er kominn af íshellu suðurskautslandsins. Gera má ráð fyrir að minnsta kosti 50 hnúta vindi á stóru svæð vestan við þessa lægð.

Svona geta þær verið, sumarlægðirnar í suðurhöfum...